Ứng Dụng Chuyển Đổi Số Để Xây Dựng Vận Hành Lưới Điện Thông Minh

18 tháng 11 2025| 5 phút đọc

z7224671320000_d3fdeaf0806b3d3d8dba3acb663aef8f.jpg

Trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, chuyển đổi số đã trở thành chìa khóa giúp các ngành hạ tầng vận hành thông minh, tiết kiệm và bền vững hơn. Ngành điện huyết mạch của nền kinh tế đang có bước chuyển mình mạnh mẽ với mô hình “lưới điện thông minh”, nơi mọi thiết bị, dữ liệu và quy trình được kết nối, giám sát và điều khiển tự động.

Tại Tuyên Quang, Công ty Điện lực Tuyên Quang (PC Tuyên Quang) là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý và vận hành, hướng tới mục tiêu cung cấp điện ổn định, hiệu quả và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

1. Vì sao cần chuyển đổi số trong ngành điện?

Lưới điện thông minh (Smart Grid) là hệ thống phân phối điện có khả năng tự giám sát, phân tích và điều phối tối ưu, giúp giảm tổn thất, nâng cao độ tin cậy và tối đa hóa hiệu suất vận hành.

Công ty Điện lực Tuyên Quang hiện quản lý hơn 484.000 khách hàng cùng hạ tầng gồm:

  • 13 trạm biến áp 110 kV, tổng công suất 815 MVA.
  • 774 km đường dây 110 kV, 5.539 km trung áp, 8.437 km hạ áp.
  • 3.376 trạm biến áp phân phối với công suất 623.622 kVA.

Quy mô lớn và nhu cầu tăng nhanh khiến mô hình vận hành thủ công truyền thống không còn phù hợp. Vì vậy, CĐS trở thành hướng đi tất yếu giúp ngành điện giảm chi phí, tối ưu nhân lực và vận hành an toàn, linh hoạt hơn.

2. Các giải pháp chuyển đổi số nổi bật

Trạm biến áp “không người trực”

PC Tuyên Quang đã chuyển đổi 13 trạm biến áp 110 kV sang chế độ không người trực, kết nối toàn bộ về trung tâm điều khiển từ xa.

Hệ thống quản lý hơn 270 recloser và 143 LBS trên lưới trung áp, cho phép giám sát, đóng cắt và cô lập sự cố tự động, rút ngắn thời gian khôi phục điện. Nhờ đó, độ tin cậy cung cấp điện tăng lên, chi phí vận hành giảm đáng kể.

Hệ thống SCADA – Giám sát và điều khiển tự động

Việc đưa SCADA (giám sát, điều khiển và thu thập dữ liệu) vào vận hành đã mở ra bước đột phá lớn:

  • Cho phép điều khiển thiết bị từ xa, thay vì thao tác thủ công.
  • Phát hiện và cảnh báo sự cố tức thời.
  • Giảm nhân lực vận hành trực tiếp, nâng cao năng suất.
  • Giảm tổn thất điện năng và đảm bảo an toàn hệ thống.

Nhờ SCADA, toàn bộ quy trình vận hành trở nên chính xác, minh bạch và nhanh chóng, tạo bước chuyển từ “vận hành thủ công” sang “vận hành số hóa”.

Lắp đặt công tơ điện tử và hệ thống đo xa

Đến tháng 9/2025, PC Tuyên Quang đã hoàn thành lắp đặt 489.974 công tơ điện tử, đạt 100% khách hàng sử dụng đo xa; đồng thời, 196/196 điểm đo trạm 110 kV đã được kết nối online.

Những kết quả này mang lại:

  • Loại bỏ hoàn toàn việc ghi chỉ số thủ công.
  • Tăng độ chính xác, minh bạch trong lập hóa đơn.
  • Cho phép khách hàng tự theo dõi chỉ số, thanh toán điện tử.
  • Tạo nguồn dữ liệu lớn phục vụ phân tích và dự báo phụ tải.

Mọi thao tác từ đăng ký, báo sự cố đến thanh toán đều được xử lý nhanh, minh bạch và thuận tiện, thể hiện định hướng lấy khách hàng làm trung tâm của chuyển đổi số.

3. Hiệu quả nổi bật từ chuyển đổi số

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, PC Tuyên Quang đã đạt được nhiều hiệu quả cụ thể:

  • Thời gian xử lý sự cố giảm mạnh, khôi phục điện nhanh hơn.
  • Tiết kiệm nhân lực, nâng cao năng suất lao động.
  • Giảm chi phí vận hành, hạn chế tổn thất điện năng.
  • Tăng độ tin cậy cung cấp điện và sự hài lòng của khách hàng.

Theo lãnh đạo công ty, phát triển lưới điện thông minh là xu hướng tất yếu, giúp giảm áp lực đầu tư, tối ưu vận hành, tiết kiệm năng lượng và góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của ngành điện.

4. Định hướng phát triển giai đoạn tới

Để tiến tới mô hình vận hành thông minh toàn diện, PC Tuyên Quang đề ra các định hướng:

  • Mở rộng tự động hóa lưới điện phân phối, đảm bảo cung ứng linh hoạt.
  • Khai thác sâu hệ thống SCADA/DMS/OMG (Giám sát, điều khiển và thu thập dữ liệu/Quản lý phân phối điện năng/Công kết nối và vận hành quản lý tập trung), giúp tăng khả năng quản lý tập trung.
  • Đầu tư hạ tầng CNTT và viễn thông, phục vụ ứng dụng AI, Big Data.
  • Nâng cao bảo mật và an toàn thông tin, bảo vệ hệ thống vận hành 24/7.

Những bước đi này không chỉ giúp doanh nghiệp điện lực vận hành hiệu quả hơn mà còn tạo nền tảng để người dân được phục vụ tốt hơn trong kỷ nguyên số.

5. Bài học từ hành trình chuyển đổi số

  1. Quy trình và công nghệ phải song hành: Chuyển đổi số không chỉ là đầu tư thiết bị mà còn là tái hiện quy trình, nâng cao kỹ năng nhân sự.
  2. Dữ liệu là tài sản cốt lõi: Hệ thống thông minh chỉ hoạt động hiệu quả khi có dữ liệu chính xác và kịp thời.
  3. Nhân lực là trung tâm: Đào tạo đội ngũ vận hành công nghệ mới là yếu tố quyết định thành công.
  4. Khách hàng là trọng tâm: Mọi thay đổi đều hướng đến trải nghiệm người dùng nhanh chóng, minh bạch, tiện lợi.
  5. Hợp tác và chia sẻ dữ liệu: Phối hợp giữa các đơn vị giúp tăng hiệu quả và giảm chi phí triển khai.

6. Định hướng tương lai

Việc ứng dụng chuyển đổi số vào xây dựng và vận hành lưới điện thông minh tại Tuyên Quang là minh chứng cho khả năng hiện đại hóa hạ tầng bằng công nghệ. Từ trạm biến áp “không người trực”, hệ thống SCADA đến công tơ điện tử đo xa – tất cả tạo nên một mạng lưới điện số hóa thông minh, an toàn và hiệu quả.

Thành công của PC Tuyên Quang cho thấy rằng: Khi công nghệ, dữ liệu và con người cùng được kết nối, doanh nghiệp có thể đạt bước nhảy vọt về năng suất và chất lượng dịch vụ.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số quốc gia, mô hình “lưới điện thông minh” không chỉ mang ý nghĩa công nghệ mà còn là bước đi chiến lược hướng tới phát triển bền vững và tiết kiệm năng lượng.

Với tầm nhìn “vận hành thông minh toàn diện”, Công ty Điện lực Tuyên Quang đang tiên phong kiến tạo tương lai mới cho ngành năng lượng Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Xem thêm:

10 xu hướng marketing ngành y tế năm 2025 bạn không thể bỏ qua

Tự động Hóa Nhắc Hẹn và Tái Khám: Cuộc Cách Mạng Chống Lại Tỷ Lệ Bỏ Lịch